Nakliyede Deprem ve Afet Senaryolarına Hazırlık

Nakliye sektörünün çoğu zaman gözden kaçan bir boyutu, afetlere karşı hazırlık seviyesidir. Deprem, sel, yangın veya büyük çaplı altyapı arızaları gibi durumlar gerçekleştiğinde, nakliye zinciri hem insani yardım hem de ekonomik sürdürülebilirlik açısından kritik hale gelir. Bu yüzden afet senaryolarına hazır bir nakliye sistemi, sadece şirketler için değil toplum için de hayati önemdedir.

Afet hazırlığının ilk adımı risk haritalaması yapmaktır. Hangi depo veya aktarma noktaları deprem kuşağında? Hangi güzergâhlar sel veya heyelan riski taşıyor? Güzergâhtaki köprülerin ve tünellerin kapasitesi olağanüstü durumda kullanılabilir mi? Bu soruların cevabı, acil durumda sistemin çökmesini önleyecek planların temelini oluşturur.

İkinci adım alternatif rota ve merkez planlamasıdır. Afet anında ana yollar kapanabilir, bazı bölgelere erişim kısıtlanabilir. Bu yüzden firmaların en az iki alternatif güzergâh ve yedek depolama/aktarma noktası belirlemesi gerekir. Büyük lojistik firmaları, afet durumlarında kullanmak üzere “mobil depo” ve geçici aktarma alanları planlar.

Üçüncü adım ekip ve araç güvenliğidir. Afet sırasında sürücü ve saha personelinin güvenliğinden emin olunmadan operasyon devam ettirilemez. Bu nedenle acil iletişim zinciri, personel toplanma noktaları, temel ilk yardım ve güvenlik eğitimleri zorunlu hale gelmelidir. Araçlar için de acil ekipman (yangın söndürücü, kurtarma ekipmanı, uydu telefonu, reflektör seti gibi) standartlaştırılmalıdır.

Dördüncü adım kritik ürün önceliklendirmesidir. Afet sonrası taşınacak yükler genelde ilaç, gıda, su, çadır, jeneratör, arama-kurtarma ekipmanı gibi yüksek öncelikli ürünlerdir. Normal ticari sevkiyatlarla aynı plan içinde ilerlemek, kaynakları kilitler. Bu yüzden afet planlarında “öncelikli yük protokolü” ve hızlı yükleme/boşaltma mekanizması bulunmalıdır.

Son olarak veri yedekleme ve dijital dayanıklılık gelir. Depo kayıtları, rota yazılımları ve müşteri verileri afet anında erişilebilir değilse operasyon körleşir. Bulut yedekleme, alternatif iletişim kanalları ve offline çalışma modları bu yüzden önemlidir. Afete hazırlık, nakliyede “olursa bakarız” değil, sistemsel bir zorunluluktur; çünkü kriz anında lojistik çalışıyorsa hayat da çalışır.